Opłata recyklingowa – przewodnik

Obecnie kwestia recyklingu jest jednym z najistotniejszych czynników w gospodarowaniu odpadami. Mając na uwadze ochronę środowiska naturalnego wciąż nasila się tendencja do maksymalnego przetwarzania jak największej ilości śmieci. Celem takiego działania jest odzysk surowców wtórnych, który to pozwoli na ich ponowne wykorzystanie. Te proekologiczne dążenia oraz związane z nimi ograniczenie produkcji plastiku dotyczy przede wszystkim jednorazowych, plastikowych opakowań. Obecnie chcąc używać torby foliowe powszechnie zwane jednorazówkami trzeba zapłacić od nich podatek zwany opłatą recyklingową.

Czym są torby foliowe w świetle prawa?

Foliowe torby na zakupy to takie opakowania, które zostały wyprodukowane z tworzywa sztucznego, zwanego polimerem. Jest on głównym, strukturalnym składnikiem każdej foliowej torby na zakupy, a ponadto są dołączone do tego tworzywa inne substancje.

W ostatnim czasie definicja toreb foliowych zgodnie z literą prawa została nieco zmodyfikowana. Do dnia 30 sierpnia 2019 roku zgodnie z art. 8 pkt 15a ustawy dotyczącej gospodarki opakowaniami oraz odpadami opakowaniowymi do toreb na zakupy z tworzywa sztucznego z uchwytami lub bez uchwytów zaliczane były:

• lekkie torby na zakupy o grubości materiału poniżej 50 mikrometrów
• bardzo lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego o grubości materiału poniżej 15 mikrometrów

Z dniem 1 września 2019 roku ustawodawca rozszerzył definicję toreb z tworzywa sztucznego. Do dotychczasowego przepisu został dodany podpunkt „z”, zgodnie z którym za torby z tworzywa sztucznego rozumiane są także pozostałe torby na zakupy z tego specyficznego materiału o grubości równej 50 mikrometrów oraz większej.

Co to jest opłata recyklingowa za reklamówki?

Jest to opłata doliczana do toreb produkowanych z tworzyw sztucznych. Konieczność zapłaty za opakowania jednorazowego użytku ma zachęcić klientów do tego, aby podczas robienia zakupów korzystali z ekologicznych toreb wielokrotnego użytku.

Obowiązek ten istnieje w sklepach od 1 stycznia 2018 roku. Od tego czasu klienci nie mogą otrzymać za darmo lekkich toreb na zakupy. W myśl art. 8 pkt 15a pkt a ustawy o gospodarce opakowaniami oraz odpadami opakowaniowymi za opakowania opłata recyklingowa jest pobierana za wszystkie torby z tworzywa sztucznego, których grubość wynosi mniej niż 50 mikrometrów, ale więcej niż 15 mikrometrów. Takie reklamówki są określane jako „torby lekkie”.

Ustawa ta z opłaty recyklingowej zwalnia natomiast bardzo lekkie torby z tworzywa sztucznego zwane powszechnie zrywkami lub woreczkami foliowymi, których to grubość tworzywa sztucznego wynosi poniżej 15 mikrometrów. Korzystanie z takich opakowań jest obowiązkowe ze względów higienicznych. Ma ono na celu zapobiegać marnowaniu się żywności i jest traktowane jako podstawowe opakowanie produktów spożywczych sprzedawanych luzem.

Opłata recyklingowa a wymogi Unii Europejskiej 

Wprowadzenie przez Unię Europejską tej opłaty to kolejny krok mający na celu przyswojenie wśród konsumentów proekologicznych nawyków oraz zmniejszenie ilości odpadów nieprzetworzonych.

Zgodnie z wymogami Unii Europejskiej zostały ustalone stawki za lekkie reklamówki jednorazowe. Opłata za nie może wynosić maksymalnie złotówkę. Niemniej jej wysokość została dokładniej sprecyzowana w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 27 sierpnia 2019 roku, które to dotyczy stawki opłaty recyklingowej. Od 1 września 2019 roku opłata recyklingowa za jednorazówkę wynosi 0,20 zł plus VAT. Podatek ten nie obowiązuje wówczas, gdy dany przedsiębiorca korzysta ze zwolnienia z VAT – u.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami każdy właściciel sklepu może ustalić dowolną opłatę za lekką torbę na zakupy, ale 20 groszy z każdej dowolnej kwoty stanowi opłatę recyklingową, która to jest dochodem budżetu państwa. W sytuacji, gdy torba taka zostanie wydana klientowi za darmo, wówczas to właścicielowi grozi kara pieniężna od 500 zł do 20 000 zł.

Ustawodawca przewidział jednak sporne kwestie związane z ustawą recyklingową. Jeśli produkty zapakowane w torbę wykonaną z tworzywa sztucznego są rozdawane, to wówczas opłata ta nie obowiązuje. Nie są one bowiem oferowane w placówce handlowej. Opłacie recyklingowej nie podlegają także produkty fabrycznie zapakowane w taką torbę.

Za darmo można też nabyć w każdej placówce handlowej bardzo leciutką torbę zwaną zrywką do której to pakowane jest najczęściej mięso, cukierki, bakalie, warzywa oraz owoce. Klient może taką torbę otrzymać za darmo tylko wówczas, gdy zakupuje w sklepie takie produkty. Posiadając własną piekarnię torebki foliowe nabywane w celu pakowania krojonego chleba dla klientów stanowią materiał podstawowy, który to jest ściśle związany z tym wyrobem. Krojony chleb wymaga bowiem odpowiedniego opakowania, gdyż nie można go sprzedawać luzem.

Warto pamiętać o tym, że sprzedawca nie może zaoferować torby jednorazowej wówczas, gdy żywność posiada już inne opakowanie.

Co więcej opłacie recyklingowej podlegają tylko i wyłącznie takie torby, które są oferowane klientom do pakowania produktów zakupionych w poszczególnych sklepach detalicznych oraz hurtowych. Opłata ta nie obowiązuje w przypadku polecania klientom toreb papierowych pod warunkiem, że nie posiadają one w składzie jakichkolwiek tworzyw sztucznych.

Każdy przedsiębiorca jest zobowiązany do tego, aby do dnia 15 marca następnego roku przekazać do budżetu państwa opłatę recyklingową. W tym celu musi wpłacić wymaganą kwotę na specjalny rachunek prowadzony przez każdego marszałka województwa. Jeśli właściciel sklepu opłaty tej nie uiści, to wówczas grozi mu kara w wysokości do 20 000 zł. Obecnie opłata recyklingowa jest obowiązkowa we wszystkich państwach Unii Europejskiej. Jej wprowadzenie ma na celu pozytywny wpływ na zmianę nawyków konsumenckich oraz ograniczenie wprowadzania do obrotu toreb z tworzywa sztucznego.

Opłata recyklingowa 2020 – istotne zmiany w przepisach

Z dniem 1 stycznia 2020 roku weszły w życie zmiany dotyczące opłaty recyklingowej. Od tego czasu zgodnie z art. 40f ustawy o gospodarce opakowaniami oraz odpadami opakowaniowymi, każdy przedsiębiorca prowadzący zarówno handel detaliczny, jak i hurtowy jest zobowiązany nie tylko do regularnego uiszczania opłaty recyklingowej, lecz także do prowadzenia ewidencji toreb na zakupy z tworzywa sztucznego w danym roku kalendarzowym.

Obecnie każdy przedsiębiorca musi prowadzić rzetelną ewidencję liczby nabytych oraz wydanych toreb z tworzywa sztucznego. Rejestracja taka jest dokonywana w Bazie Danych o Odpadach, zwanej w skrócie BDO. Początkowo w celu dokonania takiej rejestracji trzeba było złożyć wniosek do marszałka województwa, w którym to mieści się siedziba firmy.

Obecnie wpisu do rejestru można dokonać tylko i wyłącznie elektronicznie bezpośrednio przez witrynę o nazwie: Baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami. Zgodnie z komunikatem przesłanym do Urzędów Marszałkowskich wszyscy przedsiębiorcy prowadzący placówki handlu detalicznego oraz hurtowego oferujący klientom torby na zakupy z tworzywa sztucznego i którzy to są objęci opłatą recyklingową powinni wypełnić stosowny formularz rejestrowy.

Do wniosku o wpis trzeba koniecznie dołączyć oświadczenie potwierdzające, że zawarte w nim dane są zgodne ze stanem faktycznym. Wzór takiego oświadczenia jest dostępny na stronie każdego urzędu marszałkowskiego.

Ewidencję dotyczącą nabytych oraz wydanych toreb z tworzywa sztucznego należy prowadzić w cyklu rocznym. Najlepszą opcją jest wersja elektroniczna. Ważne jest, aby zgromadzone dokumenty przechowywać w firmie przez okres co najmniej 5 lat, począwszy od końca roku kalendarzowego, którego to dotyczy ewidencja. Gdy przedsiębiorca posiada kilka jednostek sprzedaży detalicznej, to wówczas ewidencja musi być prowadzona dla każdej z nich oddzielnie. Ponadto wymagane jest składanie sprawozdań z prowadzonej ewidencji.

W jaki sposób działa Baza Danych o Odpadach?

Baza ta jest prowadzona w systemie teleinformatycznym. Są do niej wprowadzane wszystkie ważne informacje dotyczące wprowadzania na terytorium naszego kraju opakowań z tworzyw sztucznych. Uwzględnia ona podział na poszczególne rodzaje opakowań oraz odpady, które z nich powstają.
Baza Danych o Odpadach przekazuje rzetelne informacje na temat wpływów oraz opłat produktowych wraz z odsetkami z uwzględnieniem podziału na poszczególne rodzaje opakowań oraz produktów. Istnieje w niej wykaz podmiotów, które uiszczają opłatę recyklingową.

Ponadto w BDO znajdują się informacje dotyczące transgranicznego przemieszczania się:

• odpadów opakowaniowych
• zużytych baterii
• zużytych akumulatorów
• zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego

Opłata recyklingowa a wzrost świadomości ekologicznej

Na całym świecie każdego dnia konsumenci korzystają z milionów plastikowych torebek. Niestety, tylko jeden procent z nich nadaje się do recyklingu. Mając to na uwadze zasadne wydaje się wprowadzenie opłaty recyklingowej. W założeniu ma ona oddziaływać dwutorowo. Z jednej strony, ma zachęcać do zwiększenia poziomu recyklingu, a z drugiej do korzystania z toreb ekologicznych. Na naszym blogu przeczytasz więcej o prawidłowej utylizacji odpadów.

Opłata ta jest naliczana na podstawie masy odpadów nieprzetworzonych, które to stanowią właśnie opakowania wykonane z tworzyw sztucznych. W praktyce oznacza to, że każde państwo należące do Unii Europejskiej płaci za każdy kilogram wyprodukowanych w swoim państwie opakowań plastikowych. Stawka ta wynosi 800 euro za tonę odpadów. W przeliczeniu na jeden kilogram wynosi ona 0,80 euro. Im zatem więcej dane państwo przetwarza opakowań, tym mniej musi wpłacać pieniędzy do unijnej kasy.

Warto zdawać sobie sprawę z tego, że całkowity rozkład toreb foliowych na wysypiskach śmieci trwa aż do 500 lat. Gdy plastikowe opakowania trafiają do oceanów, wówczas niszczą podwodną faunę oraz florę.

Mając to na uwadze warto omijać z daleka opakowania wytwarzane ze szkodliwych tworzyw sztucznych, a zastępować je torbami wielokrotnego użytku. Co prawda ekologiczne opakowania, które to można ponownie przetworzyć są nieco droższe, ale nie degradują one otaczającego nas środowiska.